De bevindingen van de juridische subgroep van het EU-observatorium voor namaak en piraterij met betrekking tot de evaluatie van de implementatie van Richtlijn 2004/48/EG (“de handhavingsrichtlijn”) in de lidstaten (schade en corrigerende maatregelen) zijn bekendgemaakt op de website van het Observatorium.
In de context van het Europees Waarnemingscentrum voor namaak en piraterij riepen de leden van de particuliere sector op tot de oprichting van een professionele en technische groep van beoefenaars van juridische beroepen, om het juridische kader voor intellectuele eigendomsrechten horizontaal te beoordelen.
De “Juridische subgroep” van het Observatorium bestaat uit ambtenaren van DG MARKT en andere relevante DG’s van de EU, plus 11 IER-advocaten die zich bezighouden met nationale en internationale belangenbehartiging, IER-handhaving, procesvoering, onderzoek en onderwijs, onder leiding van de Enforcement Unit van DG MARKT (Europese Commissie). De subgroep wordt voorgezeten door Benoît Lory, bijgestaan door Zuzana Heckova. De Commissie verzorgt het secretariaat en doet het “beenwerk”.
De Juridische Subgroep is sinds haar oprichting afgelopen najaar 8 keer bijeengekomen. De subgroep heeft verschillende vragenlijsten opgesteld over diverse onderwerpen die van belang zijn met betrekking tot IER-handhaving, die zijn verzonden naar nationale deskundigen in de 27 EU-lidstaten. De vragenlijsten waren gericht op de praktische aspecten van IER-handhaving en vroegen de deskundigen om de relevante jurisprudentie op dit gebied samen te vatten en te wijzen op de sterke en zwakke punten van hun eigen nationale systemen. De antwoorden van de nationale deskundigen werden vervolgens verzameld door de leden van de subgroep, die ze analyseerden, vergelijkingstabellen opstelden, samenvattingen opstelden en uiteindelijk discrepanties, tekortkomingen en beste praktijken aan het licht brachten en vervolgens aanbevelingen aan de Commissie opstelden. De activiteiten van de subgroep zijn gericht op transparantie.
Tot dusver hebben de werkzaamheden van de Juridische Subgroep zich gericht op de uitgebreide herziening en evaluatie van de implementatie van Richtlijn 2004/48/EG (“de Handhavingsrichtlijn”) in de lidstaten. Dit onderzoek is bijna afgerond. Daarnaast heeft de subgroep ook een reactie ingediend op de raadpleging van DG TAXUD over Verordening 1383/2003 (“de verordening grensmaatregelen”). De subgroep deelde ook haar standpunten met DG JLS over het voorstel voor strafrechtelijke sancties.
De subgroep voert een diepgaande analyse uit van de belangrijkste bepalingen van de handhavingsrichtlijn met betrekking tot schadevergoedingen, corrigerende maatregelen, bewijsmateriaal/recht op informatie en verbodsacties.
Dit zijn de bevindingen van de subgroep met betrekking tot schade en corrigerende maatregelen. De conclusies van de subgroep met betrekking tot de problematiek van bewijs/recht op informatie en dwangbevelen zullen in de komende weken worden gepubliceerd.
In een notendop:
schade
Schadevergoeding is een primaire remedie voor IER-inbreuken, omdat ze een dubbele rol spelen, namelijk compensatie en afschrikking. De handhavingsrichtlijn verplicht de lidstaten tot vergoeding van “alle passende aspecten” die de houder van het recht heeft geleden, oneerlijke winsten van de inbreukmaker, vergoeding van niet-economische schade en redelijke kosten.
De bevindingen van de subgroep met betrekking tot de implementatie van de bepalingen van de handhavingsrichtlijn met betrekking tot schadevergoedingen zijn echter dat de nationale regimes er vaak niet in slagen de rechthebbenden te vergoeden voor al hun verliezen. Zelfs wanneer de rechthebbende de overtreder prevaleert, is dit een economische prikkel om inbreuk te maken.
De beste praktijken die door de subgroep in de lidstaten zijn vastgesteld, omvatten maatregelen:
bedoeld om ervoor te zorgen dat rechthebbenden in staat zijn om alle verliezen die als gevolg van een inbreuk zijn geleden, te verhalen;
die rechthebbenden in staat stellen de daadwerkelijke bedragen terug te vorderen die zijn besteed aan het onderzoeken van, het ondernemen van juridische stappen tegen en het rechtzetten van een IER-inbreuk;
ontworpen om ervoor te zorgen dat inbreukmakers geen economische voordelen van hun inbreukmakende activiteiten behouden.
De Subgroep heeft verschillende aanbevelingen afgeleid uit de landelijke onderzoeken. Volgens haar moeten de lidstaten:
ervoor zorgen dat alle economische gevolgen van de rechthebbende worden gecompenseerd, ongeacht of de inbreuk op commerciële schaal plaatsvond;
forfaitaire schadevergoedingen verstrekken als alternatief voor gederfde winst;
voorzien in een “vooraf bepaalde” berekeningsmethode voor het bepalen van forfaitaire schadevergoedingen – in ieder geval in gevallen van auteursrecht en handelsmerken;
te bepalen dat alle door de rechthebbende in redelijkheid gemaakte kosten worden vergoed;
regels implementeren voor het toekennen van schadevergoedingen en kosten in IER-zaken die ervoor zorgen dat er geen economisch voordeel van een inbreuk bij de inbreukmaker blijft;
bepalen dat het loutere bezwaar van de gedaagde tegen het bewijs van schade door de rechthebbende niet voldoende mag zijn, zonder onderbouwing met bewijs, om het prima facie geval van schadevergoeding van de rechthebbende teniet te doen. De schade die door de houder van het recht in prima facie bewijs wordt aangetoond, moet inderdaad worden geacht juist te zijn, tenzij de verweerder kan aantonen dat de gevorderde schade groter is dan de geleden schade.
Corrigerende maatregelen
de handhaving
De richtlijn heeft ook tot doel maatregelen vast te stellen om verdere inbreuken te corrigeren, te voorkomen en te ontmoedigen (terugroeping, definitieve verwijdering en/of vernietiging van inbreukmakende goederen).
De subgroep heeft vastgesteld dat bijna alle lidstaten deze remedies bieden. Er is echter zeer weinig jurisprudentie of ervaring over terugroepen/verwijderen. In veel lidstaten lijkt het onderscheid tussen terugroeping en definitieve verwijdering nogal onduidelijk.
Ook is het op grond van de richtlijn (en de nationale uitvoeringswetgeving) onduidelijk wie de kosten van vernietiging moet dragen. Bovendien is het evenredigheidsvereiste van artikel 10, lid 3, van de richtlijn (en in de nationale uitvoeringswetgeving) onduidelijk. Ten slotte zijn er discrepanties geconstateerd met betrekking tot de mogelijkheid voor de rechtbanken of wetshandhavingsinstanties om secundair gebruik van inbreukmakende goederen toe te staan.
De beste praktijken die in de lidstaten zijn vastgesteld, hebben betrekking op:
de mogelijkheid voor rechthebbenden om als voorlopige maatregel de terugroeping van inbreukmakende goederen te vragen;
de mogelijkheid voor de rechter om de inbreukmaker te veroordelen tot betaling van de vernietigingskosten;
nationale wetgeving die ervoor zorgt dat de goederen tot vernietiging in bewaring blijven bij een deurwaarder en worden vernietigd door of onder toezicht van een deurwaarder.
De aanbevelingen van de subgroep met betrekking tot corrigerende maatregelen zijn als volgt:
Vernietiging (ook in een vroeg stadium) van inbreukmakende goederen zou een algemeen beginsel moeten zijn, waarop slechts enkele uitzonderingen zouden mogen bestaan;
Het evenredigheidsvereiste, evenals de begrippen “verwijdering” en “terugroeping van de markt” moeten nauwkeuriger worden gedefinieerd;
Definitieve verwijdering/terugroeping van de goederen zou in alle gevallen verplicht moeten zijn – uitzonderingen en secundair gebruik zouden alleen in speciale gevallen moeten worden toegestaan;
De kosten voor opslag en vernietiging moeten worden gedragen door de inbreukmaker, die in de meeste gevallen zou moeten worden gedwongen een financiële zekerheid te stellen in afwachting van de procedure;
Goede trouw mag normaal gesproken niet worden beschouwd als een geldig verweer voor de inbreukmaker wegens het niet betalen van de kosten van vernietiging;
Vernietigingskosten moeten worden verhaald op alle partijen die bij de inbreukmakende activiteit betrokken zijn, met inbegrip van tussenpersonen, die beter dan wie ook in staat zijn om de inbreukmaker te identificeren en deze kosten op deze laatste te verhalen.
Bewijs en recht op informatie
De conclusies van de Subgroep over de nationale implementatie van de bepalingen van de Handhavingsrichtlijn met betrekking tot bewijs en het recht op informatie zijn nog niet volledig. De voorlopige bevindingen van de subgroep kunnen echter als volgt worden samengevat:
Alle lidstaten lijken de openbaarmaking van bewijs (bank-, financiële of commerciële documenten) in IER-inbreukzaken toe te staan. Een aantal ervan beperkt de openbaarmaking echter tot inbreuken op commerciële schaal.
De meeste lidstaten hebben ook maatregelen gespecificeerd voor het bewaren van bewijsmateriaal, zoals huiszoekingsbevelen, voorlopige voorzieningen en bevelen tot inbeslagneming. In sommige landen zijn huiszoekingsbevelen echter moeilijker te verkrijgen dan beslagbevelen. Ten slotte is het doorzoeken of in beslag nemen van computers in sommige lidstaten aan beperkingen onderhevig.
Bewijs van horen zeggen is in de grote meerderheid van de lidstaten niet toelaatbaar.
Het “recht op informatie” van de houder van IE-rechten bestaat in alle lidstaten. Er zijn echter enkele discrepanties in de toepassing ervan. Met name het criterium “commerciële schaal” (artikel 8, lid 1, van de richtlijn) wordt op verschillende manieren toegepast en geïnterpreteerd, niet altijd in overeenstemming met de richtlijn. In de meeste lidstaten worden ISP’s beschouwd als tussenpersonen die door de rechtbanken kunnen worden gelast om mee te werken aan de openbaarmaking van bewijsmateriaal. Er zijn echter veel problemen gemeld met betrekking tot de toepassing van de bepaling als gevolg van conflicten met de regels voor gegevensbescherming en bewaring.
De voorlopige aanbevelingen van de subgroep over dit onderwerp zijn onder meer:
de noodzaak om te voorzien in een recht op openbaarmaking van bewijsmateriaal dat verder gaat dan inbreuken op commerciële schaal;
de noodzaak om de voorwaarden voor het verkrijgen van inbeslagneming en huiszoekingsbevelen te harmoniseren en de bepalingen met betrekking tot het doorzoeken en in beslag nemen van computers te actualiseren;
De noodzaak om de relatie tussen het recht op informatie en de regels voor gegevensbescherming en bewaring te verduidelijken.
Toekomstwerk
In de komende maanden zullen de werkzaamheden van de subgroep zich concentreren op:
de voltooiing van de herziening van de handhavingsrichtlijn,
het voorstel voor strafrechtelijke sancties en, meer in het algemeen, de handhaving van strafrechtelijke IER,
de kwestie van overlading, doorvoer en andere opschortende procedures,
de interface tussen IER-handhaving en gegevensbescherming,
grensoverschrijdende dwangbevelen,
grensoverschrijdende erkenning van vonnissen,
grensoverschrijdende bewijsvergaring, en
de interface tussen IER-handhaving en te goeder trouw tussenpersonen.
